de laatste blog

Beste allemaal,

Wij willen iedereen bedanken voor alle medeleven, hulp en ondersteuning rondom de ziekte en het overlijden van Ine. We hebben op maandag 3 juli op een waardige manier en op haar manier  afscheid kunnen nemen. De kapel op Coudewater bleek een fijne locatie, waar iedereen net wel of net niet in paste, maar waar een goede serene sfeer heerste. We willen iedereen bedanken voor zijn of haar aanwezigheid daar, we hebben dat enorm gewaardeerd. En uiteraard hebben we begrip voor diegenen die er om welke reden dan ook helaas niet bij konden zijn. De condoleance in onze tuin, gelukkig met goed weer en slechts een enkel druppeltje regen, was goed en voelde voor een ieder goed. We hebben op Ine’s manier afscheid genomen en het leven gevierd. Voor de geïnteresseerden voegen we bij dit blog de speeches toe van de afscheidsceremonie.

Gelukkig is er in ieder geval van mijn rit met Ine naar het crematorium toch nog 1 foto gemaakt door Teun en Vera.

Nogmaals; allemaal ontzettend bedankt; het leven zal heel anders zijn zonder Ine en dat kunnen we ons (nog) niet voorstellen.

Namens ons gezin

Carel

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ANNE                                   Welkom

Lieve allemaal,

Welkom hier in de Mariakapel van Coudewater. Vandaag vieren we het leven van mijn moeder, Ine van Heereveld- de Laat en nemen we afscheid van haar tijdens haar laatste reis. Wat ontzettend fijn dat jullie er allemaal zijn. Tijdens haar ziekte was mama door alle kaarten, bloemen,  aandacht en steun elke keer weer geraakt door de hoeveelheid lieve mensen om haar heen, moet je nu zien.

Dat mijn moeder een reislustige type was weten we allemaal. Noorwegen is jarenlang een van haar favoriete bestemmingen geweest. En Edvard Grieg een van haar favoriete componisten. Als je bij mama in de bus zat kreeg je meer dan alleen vervoer van A naar B, ze maakte van elke rit een ervaring met een slokje aquavite, een plukje “snus” pruimtabak voor de liefhebber en bijpassende muziek.  Grieg ging altijd mee op reis en het bijzondere is dat bij toeval dit nummer op stond op het moment van haar overlijden.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

LUUK                                    Erich Fried – Wat het is

Het is onzin
zegt het verstand
Het is wat het is
zegt de liefde
Het is ongeluk
zegt de berekening
Het is alleen maar verdriet
zegt de angst
Het is uitzichtloos
zegt het inzicht
Het is wat het is
zegt de liefde
Het is belachelijk
zegt de trots
Het is lichtzinnigheid
zegt de voorzichtigheid
Het is onmogelijk
zegt de ervaring
Het is wat het is
zegt de liefde

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

TEUN                    Mama, moedertje, moeders, Mam

jij, de ondernemende moeder die altijd druk in de weer was

jij, de reislustige moeder die lang van huis durfde te gaan

jij, de moeder die zorgde voor ons gezin

jij, de bourgondische moeder die van niets iets creatiefs kon koken
jij, de handige moeder waar je veel van kon leren

jij, de hartelijke moeder voor familie, vrienden en vele anderen

jij, de gastvrije vrouw 

jij, de verliefde moeder op die lange slanke den uit Nuland

jij, de lieve moeder die altijd voor me klaar stond

jij, de luisterende moeder waar ik alles aan kwijt kon

jij, de moederende moeder op het wijzen naar een toekomst

jij, de lachende moeder door de mensen om je heen

jij, de stralende moeder zoals jij bent

jij, de energieke moeder die plots ziek werd

jij, de strijdende moeder tegen een slopende vijand

jij, de doorzettende moeder die geen kans maakte

jij, de dappere moeder die zelf de beslissing nam

jij, de krachtige moeder die het einde accepteerde

jij, de moeder van het hier niet meer zijn

jij, bij alles wat ik mee ga maken niet meer kan delen met jouw

jij, de beste moeder die ik maar kon wensen

jij, mijn moeder die altijd mijn moeder zal blijven

jij, de moeder die ik wil bedanken voor alles

jij, mijn moeder die ik zal missen

Lieve mam, dankjewel voor je vertrouwen en gulle liefde.

Ik wens je een fijne laatste reis toe

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

MIRIAM                 Lieve Ine,

Als oudere zus was je mijn voorbeeld. Ik lette op wat en hoe je de dingen deed. Toen we jong waren vond jij mij maar een vervelend klein zusje. In onze puberteit waren wij zeker niet elkaars favoriet.

Later, toen we groot gegroeid waren, veranderde dat en gingen we zelfs samen op vakantie. Eerst alleen met de mannen en later met onze gezinnen. Wekelijks paste ik op Teun en jij op Merel die genoot van jouw warmte. We vierden gezamenlijk Sinterklaas, we borrelden wat af en we aten regelmatig samen. Ik wist wat er bij jou speelde en jij wist dat bij mij. Over allerlei zaken dachten we hetzelfde en jouw vrienden werden mijn vrienden, en omgekeerd.

Regelmatig kwam het voor dat ik jou belde en dat jij dan zei: “Nou dat is toevallig! Ik wilde jou net bellen.” Samen voelden wij een diepe verbondenheid, bijna een soort telepathie.  

Samen hadden we een gezellige Triviant Club met Ellen, Floris, Marja, Paul, Berry en Carel. Het spel dat wij spelen is zó ouderwets dat bijna niemand jonger dan 40 jaar mee kan doen. De  ‘kunst & cultuur’ vragen waren jouw onderdeel, jouw specialiteit.

Voor een bezoekje aan een museum of een historische of moderne stad was je altijd te porren. Je bereidde je voor zodat je ons alle ins en outs kon vertellen. Wij liepen vaak al met onze tong op de schoenen, terwijl jij nog vol energie zat en dingen wilde zien. Jouw levenslust en honger om zoveel mogelijk te zien, te ervaren en te voelen is krachtig en inspirerend. Je nam zelfs Rosa mee naar Valencia om op de fiets te genieten van deze bijzondere stad.
Rusten kende je niet; dat wilde je wel maar dat kon je niet. 

Ine, jij was degene die familiereünies organiseerde. De boel bij elkaar houden en gezelligheid creëren, dat paste jou als geen ander. Bij moeilijkheden probeerde jij bruggen te bouwen en de boel te relativeren.

Anderhalve week geleden zaten we samen aan de IJzeren Man op een stil plekje, ver van alle drukte. Met onze voeten in het water spraken we over de tijd dat onze moeder ons daar leerde zwemmen en de gelukkige en fijne momenten die jij daar had met je vrienden. Hier wilde je nog even zijn met mij.

Dank Ine dat je er voor mij was. Ik zal je ontzettend missen.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

CAREL                         De laatste reis van Ine; een reislustig type

Vlak voor zijn overlijden schreef mijn vader een klein gedichtje met als titel; ’t laatste wegske wat ik alleen ten eind moet gaan; dat geldt voor ons allen, dus ook voor Ine. We kunnen allemaal ver mee, maar niet tot aan het eind.

Ine is het oudste kind van Harrie en Ans de Laat opgegroeid in Vught waar ze een doorgaans gelukkige jeugd en pubertijd heeft gehad  met zus Miriam en broers Rob,Ad, Harrie en Paul. Een harmonieus gezin waarin Pa, ondanks het verlies van zijn been op de laatste dag van de oorlog,  hard en veel werkte om de opvoeding van de kinderen mogelijk te maken. Ma deed het huishouden en zorgde voor Oma . Ze maakte heel veel kleding zelf voor de kinderen; dat was dan wel met de merkjes van Lee, Levi’s uit oude kleding er op genaaid.  Na de lagere school wilde Ine heel graag  naar de MMS, maar dat was in Vught eigenlijk bijna niet mogelijk als je niet uit de villabuurt kwam;dus werd het advies van de nonnen; de MULO. Dat Ine hogere ambities EN capaciteiten had, daarvan getuigt het halen van deelcertificaten Atheneum en 2 MBO – opleidingen.

Ze is al vroeg, op haar 17e, in Breda op kamers  gegaan om allereerst de opleiding bezigheidstherapie te volgen. In de weekenden werkte ze bij van der Valk Nuland, waar ik haar heb leren kennen. Ine en ik waren twee van de vele studenten die vanuit daar bij elkaar zijn gebleven. Dankzij een gat in haar hoofd op het werk en een bezoek aan de dokter in mijn 2 takt Saab is de vonk overgeslagen. Zij begon met glazen spoelen achter de bar en ik weet niet meer waar ik al die vuile glazen vandaan haalde, maar ik heb er veel bij haar gebracht. Ine was spontaan en open, geïnteresseerd, hard werkend en een prachtige jonge vrouw. Ik was 19 en Ine 17; wat waren we jong.

Na toestemming van beide ouders te hebben gekregen zijn we in 1973 samen op reis gegaan naar Engeland. We brachten een bezoek aan mijn zus Herma  die daar toen werkte; Daar hebben we ons stiekem verloofd: Nee, niet in Gretna Green zoals mijn vader achteraf dacht. In 1975 zijn we getrouwd. Daarna was er nog genoeg tijd om mooie reizen te maken; waarvan de mooiste naar de Noordkaap toen Ine zwanger was van Anne.

Ine's reislust kwam voort uit het verlangen te verkennen, leren kennen en 'kennis maken' met onbekenden en het onbekende, zichzelf uitdagen en grenzen opzoeken. De laatste reis van vandaag was niet zo vroeg gepland.

Spanje is het land waar ze haar hart aan had verpand, waar we ooit van plan zijn geweest om  te gaan wonen. Haar interesse in andere culturen heeft er toe geleid dat ze haar laatste grote reis in 2015 samen met Ellen in Zuid Amerika heeft gemaakt; een bijzondere reis waarin ze ver van de haar bekende wereld en vrij van alle sores en besognes heeft kunnen genieten.

Haar interesse in andere culturen wilde ze, nee moest ze, met ons delen.  Ine wilde een voorbeeld zijn in  ogen openen en open houden voor anderen en wat voor hen belangrijk is. Een mooi voorbeeld was haar wens om ons allemaal het paleis te laten zien in het Alhambra in Granada; Zij wilde perse dat de kinderen dat gezien en beleefd hadden. Daarvoor kroop ze ruim voor in de enorme rij en heeft ze uren in de blakerende zon gestaan en- priemende ogen van anderen - weerstaan.

De laatste tijd hebben we veel teruggekeken en heeft Ine aangegeven dat het  worden van reisleidster haar zekerder heeft gemaakt van zichzelf en het haar op heel veel mooie plekken heeft gebracht. Vooral Noorwegen en Spanje waren favoriet. U hoort dat terug in de muziek.

Ine was als reisleidster een baken voor de reizigers en bereidde zich gedegen voor. Dat kostte haar ook veel kruim; waren niet altijd de gezelligste dagen thuis, maar daardoor was ze in alles een op en top gastvrouw, waarvoor ze veel waardering oogstte bij  de reizigers van Oad, de gouden Engel, SRC en Kras.

Op onze eigen vakanties was zij degene die de voorbereidingen maakte en invulling gaf aan wat te doen bij de gekozen bestemming. Ik deed vaak de voorbereidingen voor het vervoer; dat was met de oldtimer niet altijd een succes; we stonden nogal eens een keer langs de kant van de weg. Zij ging dan maar ten lange leste een boek lezen.

Geïnteresseerd in de natuur; van vroeger uit de IJzeren man in Vught en daarna geen jaar voorbij of ze wilde minimaal 1 x de zee gezien en gevoeld hebben. Dat kon vaak vanuit het vakantiehuisje van Harrie en Cor in  Zoutelande. In juni nog hebben we  met het hele gezin een lang weekend daar doorgebracht toen ze net uit het ziekenhuis was ontslagen en het einde zich aandiende.

Ook de rol van gastvrouw voor onze B&B gasten vervulde ze met verve; daar had ze plezier in; gasten verwennen en met hen verhalen uitwisselen.

Creatief; quilten maken voor de kleinkinderen; schilderen waar ze niet aan toe kwam; creatief in de keuken met voornamelijk gezonde gerechten.

Lid van de wandelclub; de museumclub en niet te vergeten de spaanse club met zelfs taalcursussen in Spanje o.a. in Vejer de la Frontera.

Prettig geëmancipeerd en kon niet tegen onrecht en rampspoed; zij was het ook die dan altijd de beurs trok om goede doelen te ondersteunen.

Sterk; ook hoe ze met haar ziekte om is gegaan; het is zo snel gegaan na 29 december 2016. Iedereen in haar omgeving was positief gestemd dat er herstel mogelijk was; behalve wellicht Ine zelf die het nodige voorbehoud had, maar niet altijd uitsprak.

Ine was een mensenmens: het liefst tussen mensen; als oudste van het gezin de Laat de verbindende factor  en zichzelf wegcijferen als dat bijdraagt aan de vreugde van anderen. Zorgzaam en liefdevol voor familie en vrienden; zeker de kleinkinderen Philip en Juul  en wie eigenlijk niet; Dat was ook haar valkuil; heel veel aandacht voor anderen en heel veel dingen doen; ze nam te weinig rust voor zichzelf.

Een geweldige moeder die  Anne, Luuk en Teun  veel mee wilde geven en die wilde dat je je talenten zou benutten; Een geïnteresseerde tante voor neven en nichten en zeker de petekinderen.

Een echtgenote om van te dromen; geduldig, lief, zorgzaam, vol aandacht en ja ook wel sturend om de dingen te doen zoals zij dat graag wilde; dat knelde wel eens, maar na 45 jaar met elkaar optrekken, ken je elkaars sterke kanten wel en vind je een manier om dat samen op te lossen.

We hadden dat nog graag nog een aantal jaren samen gedaan, maar helaas is dat ons en Ine niet gegeven. Haar reis eindigt hier. Ze heeft ons het voorbeeld gegeven hoe met het leven om te gaan, tot en met het laatste wegske. Uit haar voorbeeld putten we de moed en inspiratie om de zorg voor elkaar , voor anderen van haar over te nemen .

We gaan haar oprecht missen. Goede reis.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Guus                           Toespraak afscheid Ine

Ze droeg die dag een groene jurk die haar moeder zelf gemaakt had. Die dag, 45 jaar geleden, maakten wij als schoonfamilie voor het eerst kennis met Ine

Om precies te zijn, het was 20 mei 1972. Hoe ik dat zo precies weet? Heel eenvoudig, het was onze trouwdag. Een paar weken daarvoor had Carel mij, heel schuchter gevraagd of hij zijn nieuwe vriendinnetje mee mocht nemen. Ine was toen een meisje van17 jaar. Ze stelde zich heel bescheiden op, was verlegen maar viel op door haar innemende, vrolijke blik.

Nu 45 jaar later, is ze wel veranderd. Niet langer verlegen, wel nog steeds bescheiden en innemend maar ook zelfbewust en....geemancipeerd. Ine maakte al snel duidelijk zelf haar eigen keuzes te willen en ook te kunnen maken. Dat was in het verleden niet vanzelfsprekend. Ze groeide net zoals al haar generatiegenoten op in een tijd waarin veel mensen zich eerst los moesten maken van sociale verbanden als kerk en traditie. Banden die eigen, vrije keuzes in hoe we het leven in wilden richten, soms in de weg stonden. We wilden ons niet de wet voor laten schrijven, niet aan anderen overlaten hoe we ons leven vorm moesten geven.

Daar stond en staat wel tegenover dat we toen en nu uitgedaagd worden zelf op zoek te gaan en zelf te bepalen wat belangrijk, wat van waarde is, wat ertoe doet. Geen gemakkelijke opgave in een wereld waar alles schijnbaar van waarde kan zijn. Zoek dan zelf maar eens uit wat echt belangrijk is voor een goed leven, wat van waarde is. Ine had haar keuze gemaakt.

Voor haar stond EEN waarde centraal in haar leven:
                                                                          
D E L E N.

VAN WAT ZE HAD EN WIE ZE WAS .....dat wilde ze graag met iedereen delen.

Ze had altijd belangstelling en aandacht voor de ander, gaf en kreeg vertrouwen, had gevoel voor humor, was uitzonderlijk gastvrij, respectvol, zorgzaam, voor iedereen;  van familielid tot deelnemers aan vakantiereizen, van vrienden tot clubgenoten, van collega's tot onbekenden. Onbekenden?? Ja, ook onbekenden. Ine wilde haar tuinhuis wel ter beschikking stellen aan voor haar onbekende Syrische vluchtelingen.

Wellicht meer nog dan de ontvangers, genoot Ine zelf natuurlijk van het delen, van weggeven. Vroeger hadden we voor deze manier van delen een een woord met een voor sommigen van ons een ouderwets klinkende naam die geheel van toepassing is op waar het voor Ine in haar leven om ging: naastenliefde.

Het beeld dat mij van haar bij zal blijven is het beeld van VOOR----BEELD.

Een voorbeeld van hoe met het leven om te gaan en hoe te sterven.  Met name in de laatste weken heeft Ine laten zien hoe dat kan: zelf keuzes maken en zelf de regie voeren over het afscheid. Afscheid met vooral aandacht voor de ander.

Op zo'n vrouw kunnen ouders, familie en vrienden, trots zijn, vooral Carel, Anne, Luuk, Teun en hun partners

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Toelichting op de gekozen muziek

1. Edvard Grieg, Morgenstimmung:

Dat mijn moeder een reislustige type was weten we allemaal. Noorwegen is jarenlang een van haar favoriete bestemmingen geweest. En Edvard Grieg een van haar favoriete componisten. Als je bij mama in de bus zat kreeg je meer dan alleen vervoer van A naar B, ze maakte van elke rit een ervaring met een slokje aquavite, een plukje “snus” pruimtabak voor de liefhebber en bijpassende muziek.  Grieg ging altijd mee op reis en het bijzondere is dat bij toeval dit nummer op stond op het moment van haar overlijden.

2. Andrea Bocelli, Amapola:

Spanje, de Spaanse cultuur en de Spaanse taal sprak Ine misschien nog met het meest aan. Een Italiaanse operazanger die het lef had om in het Spaans te zingen, dat kon Ine enorm waarderen. En als er dan ook nog gezonden wordt over de Amapola, de klaproos dan heb je Ine helemaal. De klaproos, haar lievelingsbloem. Prachtig, krachtig en frêle, een bloem die je niet mag plukken maar met rust moet laten om er optimaal van te kunnen genieten. Een bloem die als eerste weer opkomt en groeit op verwoeste grond.

3. Ennio Morricone, How the west was won:

Op een van Ine’s reizen door Noorwegen trof zij een buschauffeur met bijzonder gevoel voor drama, zoals zij dat beschreef. Hij zette het volgende nummer op wanneer zij in het donker van een lange tunnel reden en zorgde ervoor dat  precies bij het uitkomen van de tunnel de muziek en het licht tegelijkertijd opkwamen. De tranen liepen over haar wangen en ze heeft deze truc daarna nog vaak herhaald voor haar gasten.

4. Fausto Papetti, Petite Fleur:

Ine was een energieke ondernemende vrouw. Haar inzet voor een ander was bijna grenzeloos. Tot rust komen kon zij in de natuur. Zwemmen in de ijzeren man, een rondje over de dijk, wandelen door heel Nederland en uiteraard de zee. Ine geloofde erin dat zij weer terug zou keren in de kringloop van de natuur. Het volgende nummer deed haar heel erg denken aan de natuur en was het eerste nummer op haar verlanglijstje van vandaag.  

5. Piazolla, adios nonino:

Heel Nederland kent het volgende nummer van de beroemde traan van Maxima. Maar voor Ine representeert dit nummer haar liefde voor Argentinië, haar bijzondere herinneringen aan de mooie reis door Argentinië en haar voorkeur voor de componist Astor Piazolla. Piazolla zegt in dit nummer vaarwel tegen zijn vader.

6. Gordon Haskell, how wonderful you are:

Ine was een bijzonder mooie vrouw; dit jazzy lied gaat daarover, als ook over afscheid nemen ; het kan snel gaan zoals haar ziekte en sommigen dingen zijn voor altijd; dat zijn onze herinneringen aan haar.

7. Louis Armstrong, what a wonderful world:

Geen toelichting nodig